Wij zijn de facultaire Ethiek Commissie van FGGA, bestaande uit vijf leden (mei 2025) van verschillende instituten binnen de faculteit en een secretaris. Onze secretaris is Manon Osseweijer, de huidige voorzitter is Antoaneta Dimitrova, vicevoorzitter is Nadine Raaphorst, en Min Cho, Eamon Aloyo en Andrei Poama maken deel uit van de commissie. Sommigen van ons zijn betrokken sinds de oprichting van de FGGA-commissie, anderen zijn later aangesloten. Over ongeveer anderhalf jaar verlopen de termijnen van enkele leden en gaan we op zoek naar nieuwe collega’s.

FGGA, als jongste faculteit van de Universiteit Leiden, richtte in 2017 de Ethiek Commissie op. Daarmee liepen we vooruit op een bredere ontwikkeling: inmiddels heeft elke faculteit binnen de universiteit een ethiekcommissie, die onderling contact hebben via een netwerk van secretarissen, waarin ook onze secretaris actief is.

Ethiekcommissies worden steeds belangrijker binnen de kennisinfrastructuur van universiteiten, ook internationaal. Als wetenschappers werken we volgens ethische codes en normen voor wetenschappelijke integriteit, maar deze veranderen mee met nationale en internationale academische discussies. Zo vragen veel toonaangevende academische tijdschriften tegenwoordig om ethische goedkeuring vóórdat een artikel überhaupt in behandeling wordt genomen – iets wat tien of twintig jaar geleden nog ongebruikelijk was.

Ethiekcommissies bieden ook ruimte voor reflectie. Ze stimuleren onderzoekers om na te denken over de ethische gevolgen van hun onderzoeksvragen, gebruikte methoden, omgang met deelnemers of samenwerkingspartners en de manier waarop ze hun bevindingen presenteren aan overheden, maatschappelijke organisaties en het brede publiek. Die reflectie draagt bij aan vertrouwen in wetenschap en academische instellingen.

Kort gezegd beoordeelt de commissie aanvragen voor ethische goedkeuring van onderzoek waarbij mensen betrokken zijn. Elke aanvraag wordt toegewezen aan twee commissieleden, die deze onafhankelijk van elkaar beoordelen aan de hand van vaste criteria, zoals onafhankelijkheid van het onderzoek, bescherming van kwetsbare deelnemers, enzovoort. De beoordelaars sturen hun opmerkingen terug naar de onderzoeker, soms met vragen of verzoeken tot aanpassing. Na verwerking van de feedback wordt in de meeste gevallen goedkeuring verleend.

Daarnaast houden we ons bezig met onderwerpen als informed consent en wetenschappelijke integriteit, geven we advies aan onderzoekers en projecten, en verzorgen we trainingen voor jonge onderzoekers. Veel promovendi en masterstudenten hebben inmiddels onze workshops over wetenschappelijke integriteit en informed consent gevolgd. Deze seminars zijn niet alleen verplicht, maar ook leuk en waardevol vanwege de interactie en discussies over relevante ethische vraagstukken in hun academische loopbaan.

De Ethiek Commissie beoordeelt projecten van FGGA-onderzoekers waarbij direct mensen betrokken zijn, of wanneer de hoofdaanvrager aan FGGA verbonden is. Bij NWO- of ERC-aanvragen is een ethische goedkeuring verplicht. Als je onderzoek doet met enquêtes, interviews, experimenten, participerende observatie, etnografie of andere methoden waarbij je gegevens verzamelt van mensen, moet je je aanvraag vóór aanvang van het onderzoek indienen. Goedkeuring achteraf is niet mogelijk. Als je al een goedkeuring van een andere instelling hebt ontvangen, kun je die bij ons indienen voor een verkorte procedure. Twijfel je? Neem dan contact op met onze secretaris.

Op de medewerkerspagina van FGGA staat een link naar de Ethiek Commissie, inclusief een e-mailadres. Je vindt er ook het aanvraagformulier en richtlijnen.